ตะลอนเที่ยวที่ "สถานีเกษตรหลวงปางดะ"

[Dockaturk]

เชียงใหม่นอกจากจะอุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติในเชิงการท่องเที่ยวอันหลากหลายแล้ว เมืองนี้ยังอุดมไปด้วยโครงการหลวง และสถานีเกษตรอีกหลายแห่งด้วยครับ

ตามที่เราเข้าใจกัน โครงการหลวง และสถานีเกษตร หลักๆ จะใช้เป็นศูนย์การเรียนรู้การขยายพันธุ์ไม้ผลกันครับ ซึ่งนอกจากงานหลักที่ว่าแล้ว ก็ยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวในเชิงของการเรียนรู้ทางการเกษตรกันอีกด้วย

เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ผมมีโอกาสแวะมาเที่ยวแถวสะเมิง ตรงศูนย์วิจัยข้าว ประจวบกับใกล้ๆ กันนั้นเป็นที่ตั้งของสถานีเกษตรปางดะ และเพื่อไม่เป็นการเสียโอกาส จึงใช้โอกาสนี่แวะเข้าไปชมภายในสถานีเกษตรกันครับ

สถานีเกษตรหลวง ตั้งอยู่ในเขตหมู่บ้านปางดะ เลขที่ 192 หมู่ 10 ตำบล สะเมิงใต้ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่  สามารถเดินทางโดยรถยนต์ และไปได้ 2 เส้นทาง ได้แก่ เดินทางทางไปตามถนนเชียงใหม่- ฝาง ผ่านหน้าอำเภอแม่ริม แล้วจึงเลี้ยวซ้ายไปทางน้ำตกแม่สา ระยะทางจากแยกอำเภอแม่ริม ไปถึงตัวสถานีฯประมาณ 38 กิโลเมตร ถนนลาดยางตลอดทั้งสายอีกเส้นทางไปตามถนนหางดง-สะเมิง โดยขับรถผ่านสี่แยกสะเมิง มุ่งหน้าไปทางทิศตะวันตก ระยะทางประมาณ 36 กิโลเมตร ถนนก่อนถึงบ้านแม่ขนิลจะค่อนข้างสูงชัน การขับขี่ต้องใช้ความระมัดระวัง ถนนลาดยางตลอดทั้งสาย ทั้งสองเส้นทางรถโดยสารขนาดใหญ่ ไม่สามารถไปถึงได้เนื่องจากเป็นภูเขาที่สูงชัน

สถานีเกษตรหลวงปางดะ เป็นสถานีวิจัยหนึ่งในสี่ของมูลนิธิโครงการหลวง เป็นศูนย์การเรียนรู้การขยายพันธุ์ไม้ผล ให้กับผู้ที่สนใจตลอดจนเป็นแหล่งศึกษาศึกษาดูงาน และฝึกงานของนักศึกษา พร้อมกับการใช้พื้นที่อย่างถูกต้องบนพื้นฐานการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ สถานีเกษตรหลวง ซึ่งดำเนินงานวิจัยและปรับปรุงพันธุ์ไม้ดอกเขตร้อน พืชผัก พืชไร่ ไม้ผลขนาดเล็ก ไม้ผลเขตหนาว ควบคู่ไปกับงานทดสอบสาธิต ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพให้กับเกษตรกร และ หน่วยวิจัยส้มโป่งน้อย ซึ่งดำเนินงานเกี่ยวกับงานวิจัยส้มปลอดโรค ทดสอบสาธิตการผลิตและงานขยายพันธุ์

พื้นที่ของสถานีเกษตรหลวงปางดะ มีลักษณะเป็นพื้นที่ลาดชัน มีสภาพป่าที่สมบูรณ์ มีแหล่งน้ำสายหลักคือ ห้วยปลาก้าง ความสูงจากระดับน้ำทะเล 700 เมตร ลักษณะดินเป็นดินเหนียวสีแดงระบายน้ำได้ไม่ดีความอุดมสมบูรณ์ของดินค่อนข้างต่ำ ค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) ที่ 5.5-7.0 ขอบเขตพื้นที่รับผิดชอบ 1,232 ไร่ พื้นที่ของศูนย์ฯ 804 ไร่ สภาพภูมิอากาศ    อุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปี ประมาณ 23.2 องศาเซลเซียส อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย 35.76 องศาเซลเซียส   อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย 12.82 องศาเซลเซียส มีปริมาณน้ำฝนตลอดปี 1,238.50 มิลิเมตร ประชากรในพื้นที่ประกอบด้วยคนพื้นเมือง 4,739 คน และคนไทลื้อ 1,020 คน รวม 5,759 คน คิดเป็น  2,059 ครัวเรือน โดยในพื้นที่ 14 หมู่ที่ 14 หย่อมบ้าน นับถือศาสนาพุทธและคริสต์

[Dockaturk]

เอ่ยถึงที่มาของสถานีเกษตรหลวงปางดะนั้น คงต้องย้อนไปเมื่อคราวที่หลังจากมูลนิธิโครงการหลวงได้ดำเนินงานวิจัยเพื่อหาพันธุ์พืชที่เหมาะสม เพื่อปลูกทดแทนฝิ่น ซึ่งหลังจากสนองความต้องการของตลาดได้แล้ว งานสำคัญต่อมาก็คือ การขยายพันธุ์พืชชนิดต่างๆ ให้จำนวนพอเพียงสำหรับงานส่งเสริม จากการทดลองในระยะแรกพบว่ามีไม้ผลหลายชนิดจะขยายพันธุ์ได้ดี ซึ่งสามารถกระทำได้เกือบตลอดทั้งปี ในพื้นที่ที่ไม่สูงหรือต่ำจนเกินไป

ในปี พ.ศ. 2522 มูลนิธิโครงการหลวงได้เลือกพื้นที่ในสถานีทดลองข้าวไร่และธัญพืชเมืองหนาวสะเมิง ของกรมวิชาการเกษตร หมู่บ้านปางดะ ตำบลสะเมิงใต้ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นแหล่งทำการขยายพันธุ์พืช ต่อมาเมื่อปริมาณความต้องการด้านพันธุ์พืชเพิ่มมากขึ้น ทำให้สถานที่แห่งนี้ทำการผลิตต้นพันธุ์ได้ไม่เพียงพอ มูลนิธิโครงการหลวงจึงเลือกสถานที่แห่งใหม่ บนพื้นที่ประมาณ 25 ไร่ ติดอ่างเก็บน้ำโครงการพระราชดำริห้วยปลาก้าง ซึ่งสร้างในปี พ.ศ. 2526 ห่างจากบริเวณเดิมไม่มากนักและในปี พ.ศ. 2528-2529 ได้ซื้อที่ดินเพื่อขยายพื้นที่สำหรับขยายพันธุ์พืชอย่างถาวรเพิ่มขึ้นอีกประมาณ 65 ไร่ โดยดำเนินการภายใต้ชื่อ “ศูนย์ขยายพันธุ์พืชปางดะโครงการหลวง”

เมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2530 พระบาทสมเด็จพระจ้าอยู่หัว ภูมิพลอดุลยเดช เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี ทรงเยี่ยมศูนย์ขยายพันธุ์พืชปางดะโครงการหลวงแห่งนี้เป็นครั้งแรก โดยทอดพระเนตรกิจการงานต่างๆ ของศูนย์ฯ พร้อมกันนี้หม่อมเจ้าภีศเดช  รัชนี ประธานมูลนิธิโครงการหลวง ได้ทูลขอพระราชทานชื่อใหม่ว่า “สถานีเกษตรหลวงปางดะ” ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ทรงกรุณาพระราชทานให้ใช้ชื่อนี้พร้อมกับได้ขยายพื้นที่เพิ่ม ต่อมาเมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2534 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จพระราชดำเนินทรงเยี่ยมชมกิจการงานต่างๆ  และเมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 2547 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี ทรงเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมชมกิจการของสถานีฯ เป็นครั้งที่ 2 และทรงเสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วย ฯพณฯ นายเอส. อาร์. นาธาน ประธานาธิบดีแห่งสาธารณรัฐสิงคโปร์และภริยา เป็นครั้งที่ 3 เมื่อวันที่ 20 มกราคม  2548 เพื่อเยี่ยมชมกิจการของสถานีเกษตรหลวงปางดะ
สถานีเกษตรหลวงปางดะ ถูกก่อตั้งเป็นรูปเป็นร่าง โดยวัตถุประสงค์หลักด้วยกันดังนี้ คือ 1. เพื่ออบรมถ่ายทอดเทคโนโลยีและส่งเสริมให้เกษตรกรมีความรู้และทักษะในการประกอบอาชีพที่ เหมาะสม(อย่างน้อยให้มีรายได้พอกิน) 2. เพื่อส่งเสริมความเข้มแข็งและพึ่งพาตนเองของชุมชน 3. เพื่อฟื้นฟูและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 4. เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพด้านการบริหารจัดการ

ในส่วนของตอนสุดท้าย เราจะมาว่ากันต่อถึงในส่วนของการดำเนินงาน กิจกรรมการท่องเที่ยว สิ่งที่น่าสนใจ และที่พักภายในสถานีเกษตรหลวงแห่งนี้ครับ ว่าเป็นอย่างไรกันบ้าง

[Dockaturk]

สถานีเกษตรหลวงปางดะ  ดำเนินงานในส่วนของงานส่งเสริมและพัฒนาอาชีพด้านการเกษตรกันครับ โดยพัฒนาและส่งเสริมอาชีพด้านการปลูกผัก จำนวน 9 ชนิด ประกอบด้วย ข้าวโพดหวานสองสี มะระหยก มะเขือเปราะ กุ่ยช่ายขาว พริกหวานเหลือง มะเขือพวง ดอกกุ่ยช่ายไต้หวัน พริกหวานแดง และตะไคร้ มีไม้ผล 6 ชนิด ได้แก่ อะโวกาโด องุ่น เคพกู๊สเบอรี่ เสาวรสหวาน สตรอเบอรี่ และฟิก พืชไร่ 2 ชนิด ได้แก่ ถั่วแดงหลวงและถั่วเหลืองผิวดำ ทั้งยังรวมถึงการส่งเสริมให้เกษตรกรเลี้ยงสัตว์นอกภาคเกษตร ส่งเสริมงานหัตถกรรม ได้แก่ การสนับสนุนการทอผ้า กระเป๋า ผ้ากันเปื้อน ถุงมือและผ้าคลุมไหล่

โดยข้อมูลผลการดำเนินงานปีงบประมาณ พ.ศ. 2553 ได้ระบุไว้ว่า เกษตรกรที่ได้รับการส่งเสริมและพัฒนาอาชีพจำนวน1,807 ครอบครัว สามารถสร้างรายได้ 6,452,871.02 บาท 

นอกจากกิจกรรมด้านส่งเสริมอาชีพแล้ว สถานีเกษตรหลวงปางดะยังมีกิจกรรมทางด้านอนุรักษ์ดินและน้ำโดยส่งเสริมให้เกษตรกรวมกลุ่มทำปุ๋ยหมัก ปุ๋ยน้ำชีวภาพ การทำปุ๋ยพืชสด ควบคุมการใช้สารเคมีเพื่อเกิดผลดีต่อเกษตรกรและสิ่งแวดล้อม

มาว่ากันถึงจุดท่องเที่ยวในสถานีกันบ้าง หลักๆ ภายในสถานีก็จะเป็น แปลงวิจัยทดสอบสาธิตไม้ผล เช่น กีวี่ฟรุ๊ต โลควัท ไม้ผลขนาดเล็ก เช่น มะเดื่อฝรั่ง องุ่นไร้เมล็ด เสาวรส ราสพ์เบอรี่ มัลเบอรี่ และไม้ผลเขตร้อน เช่น อาโวคาโด้ มะม่วง ลิ้นจี่ มะเฟือง แปลงวิจัยทดสอบสาธิตผัก เช่น มะระหัวใจ มันเทศญี่ปุ่น สลัดรวม ถั่วแขก แปลงทดสอบพืชสมุนไพร เช่น จิงจูฉ่าย เลมอนทาร์ม เสจ หญ้าหวาน ชาหอม มิ้นต์ แปลงวิจัยทดสอบสาธิตไม้ดอก เช่น ยูโคมิส กอลิโอซ่า เฮลิโคเนีย ดอกกุหลาบสายพันธุ์ต่าง ๆ นอกจากนี้ยังมีแปลงทอดสอบไผ่หวาน ไผ่หยก และพืชนำเข้า เช่น ทับทิมเมล็ดนิ่ม เชอรี่สเปน  โดยกิจกรรมท่องเที่ยว นักท่องเที่ยวสามารถเดินชมสวน แปลงผัก บริเวณในสถานีฯ ได้

ในส่วนที่พัก-ร้านอาหาร มีบ้านพักรับรองภายในศูนย์ฯ ขนาด 4 ห้องนอน รองรับได้ 10-15 คน มีสถานที่กางเต็นท์ และบริการเช่าเต็นท์พร้อมถุงนอน นักท่องเที่ยวสามารถสั่งรายการอาหารล้วงหน้าได้ก่อนการเดินทางในกรณีมาเป็นหมู่คณะส่วนร้านอาหารสโมสรปางดะ เวลาเปิด 08.00-20.00 น. มีรายการอาหารปรุงจากผลผลิตโครงการหลวงตามฤดูกาลเป็นหลัก อาหารเช้า คนละ 70 บาท (ข้าวต้ม ชา กาแฟ) อาหารกลางวัน คนละ 120 บาท (อาหาร 3 อย่าง + ผลไม้) อาหารเย็น คนละ 150 บาท (อาหาร 3 อย่าง + ของหวาน) และร้านค้าของที่ระลึก ภายในสถานีไม่มีร้านจำหน่ายของที่ระลึก ถ้าต้องการซื้อผลผลิตโครงการหลวงสามารถติดต่อเจ้าหน้าที่ได้ นอกจากนี้ในชุมชนมีกลุ่มแปรรูปผลิตภัณฑ์จากกล้วย ทั้ง กล้วยฉาบ กล้วยสุกทอดกรอบ กล้วยอบ เบอร์โทรศัพท์ 053-487204

ข้อมูลอื่นๆ สามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ สถานีเกษตรหลวงปางดะ 192 หมู่ 10 ตำบลสะเมิงใต้ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ 50250 เบอร์โทรศัพท์ : 053-378046 087-1735454 เบอร์แฟกซ์: 053-378163 E-mail : [email protected] หรือ [email protected]

[auto]

ไปเที่ยว สะเมิง จะแวะไปเยี่ยมชม

[aiddang]

สวยมากๆครับ