เวียงกุมกาม นครโบราณใต้พิภพ : วัดพระธาตุขาว

[Traveller Freedom]

เวียงกุมกาม นครโบราณใต้พิภพ : วัดพระธาตุขาว

สถานที่ตั้ง : ตำบลวังตาล อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่
โทรศัพท์ : 053 140 322
พิกัด : 18.753914, 98.995950

    วัดพระธาตุขาว หรือวัดธาตุขาว ตั้งอยู่ทางทิศใต้วัดเจดีย์เหลี่ยม หรือวัดกู่คำหลวง ในเส้นทางผ่านทางเข้าวัดพญามังรายกับวัดพระเจ้าองค์ดำมาทางใต้ของบริเวณเขตพื้นที่ทางด้านตะวันตกของโบราณสถานเวียงกุมกาม โดยในสภาพปัจจุบันเป็นวัดร้าง และได้ขึ้นบัญชีเป็นวัดร้างของกรมการศาสนาไปแล้วเรียบร้อย สภาพพื้นที่โดยทั่วไปแวดล้อมด้วยสวนลำไย มีถนนบุญรักษ์สายใหม่ตัดผ่านด้านหน้าวัด วัดที่ตั้งอยู่เขตใกล้เคียงกัน คือวัดพญามังรายกับวัดพระเจ้าองค์ดำ ซึ่งก็มีสภาพเป็นวัดร้างไม่ต่างกัน

    หลังจากทำการค้นหาหลักฐานรื้อเอกสารหลายฉบับเป็นเวลานานหลายวัน แต่ไม่ปรากฏการกล่าวอ้างอิงถึงประวัติของวัดธาตุขาวแห่งนี้ว่าก่อสร้างขึ้นเมื่อใด แต่ผมเข้าใจเองว่าสภาพความเป็น “วัด” คงเกิดขึ้นแล้วในยุคสมัยของเวียงกุมกาม และดำรงอยู่ร่วมสมัยล้านนาเรื่อยมา ส่วนที่เรียกกันว่า “วัดธาตุขาว” ก็เนื่องมาจากแต่เดิมเจดีย์ยังคงปรากฏผิวฉาบปูนสีขาว คำว่า ธาตุ หรือ กู่ เป็นคำเรียกขานในท้องถิ่นล้านนา หมายถึง องค์เจดีย์นั้นเอง

    ลักษณะพิเศษทางด้านการก่อสร้าง พบการทำมณฑปหรือแท่นแก้วชุกชี ที่สร้างอยู่ตรงกลางอาคารใกล้เคียงทางด้านใต้พระเจดีย์ ตัววัดสร้างหันหน้าไปทางทิศตะวันออก สิ่งก่อสร้างที่ขุดแต่งพบในบริเวณวัดประกอบด้วย “เจดีย์ประธาน” ที่ตั้งอยู่ด้านหลังพระวิหาร ลักษณะเป็นอาคารวิหารขนาดเล็ก และอุโบสถ ที่สร้างหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ใกล้กับเจดีย์ประธานทางด้านใต้ เจดีย์ประธานสร้างก่ออิฐสอดินฉาบผิวด้วยปูนขาว จากรูปแบบสภาพปัจจุบันที่คงเหลือเฉพาะส่วนฐานเขียงเตี้ยตอนล่าง และชั้นปัทม์ย่อเก็จสองฐานซ้อนกันพิจารณาว่าน่าจะเป็นเจดีย์ทรงระฆัง สภาพของวิหารคงเหลือหลักฐานเพียงส่วนฐานก่ออิฐสอดินเช่นเดียวกัน ลักษณะเดิมเมื่อพิจารณาจากตำแหน่ง และร่องรอยโครงสร้างเสาแล้ว เป็นวิหารที่มีหลังคาทรงหน้าจั่วเครื่องไม้มุงด้วยกระเบื้องดินเผา และเนื่องจากการขุดแต่งไม่พบหลักฐานการก่อเรียงอิฐในส่วนผนัง ทำให้เข้าใจว่าเป็นวิหารแบบโถง องค์พระประธานพังทลายไม่เหลือหลักฐาน ที่คงเหลือร่องรอยเฉพาะแท่นฐานชุกชี วิหารเล็ก ด้านใต้มีแท่นฐานชุกชีหรือโขงพระเจ้าตั้งอยู่กลางห้อง อุโบสถ ปรากฏหลักฐานเพียงส่วนกรอบฐานก่ออิฐในผังสี่เหลี่ยมผืนผ้า สร้างยกพื้นเตี้ย โดยรอบพบก้อนหินธรรมชาติตั้งวางไว้แสดงขอบเขตพัทธสีมา

    จากการขุดแต่งวัดนี้เมื่อปี พ.ศ. 2528 ได้พบองค์พระพุทธรูปปูนปั้น ที่แต่เดิมเคยตั้งประดิษฐานบนวิหาร แต่ได้ล้มตกหงายพระองค์ลงมาที่ขอบฐานด้านหลัง มีส่วนขององค์พระยังค่อนข้างสมบูรณ์แต่พระเศียรชำรุด ระยะต่อมาชาวบ้านได้หาช่างมาปั้นแต่งเสริมใหม่ให้มีลักษณะพื้นเมืองดังเช่นในปัจจุบัน และในระยะเวลาใกล้เคียงกันได้มีผู้พบพระพุทธรูปสำริดขนาดเล็กรูปแบบศิลปะอินเดีย ที่มีร่องรอยเดือยแกนด้านหลังสำหรับติดกับวัตถุหรือสิ่งก่อสร้างอื่น ลักษณะประทับนั่งขัดสมาธิเพชรปางมารวิชัยแบบมีวงโค้งประภามณฑล ด้านหลังมีจารึกรูปแบบอักษรอินเดีย ที่เป็นข้อความคาถาหัวใจพุทธศาสนา

by Traveller Freedom

[sea]

ไปเที่ยวเชียงใหม่ หาโอกาสแวะไปสักการะ

[ngo6648523]

อยากไปสักครั้งจัง