เวียงกุมกาม นครโบราณใต้พิภพ : วัดเสาหิน

[Traveller Freedom]

เวียงกุมกาม นครโบราณใต้พิภพ : วัดเสาหิน

สถานที่ตั้ง : ตำบลหนองหอย อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่
โทรศัพท์ : 053 140 322
พิกัด : 18.753914, 98.995950

    วัดเสาหิน ตั้งอยู่เขตท้องที่ของตำบลหนองหอย อำเภอเมืองเชียงใหม่ เป็นพื้นที่ติดต่อกับเขตตำบลท่าวังตาล และตำบลหนองผึ้ง อำเภอสารภี อันเป็นพื้นที่ส่วนใหญ่ของโบราณสถานเวียงกุมกาม บริเวณวัดปัจจุบันมีบ้านเรือนที่อาศัยอยู่แวดล้อม ยกเว้นแนวทางด้านทิศใต้ด้านหลังวัดห่างออกไปที่เป็นแนวตลิ่งของแม่น้ำปิงสายเก่า ก่อนจะเปลี่ยนทิศทางไหลเป็นเส้นทางสายใหม่หลังอุทกภัยที่ทำให้เวียงกุมกามล่มสลาย

    วัดเสาหิน สร้างในสมัยพญาสามฝั่งแกน ตัววัดสร้างหันหน้าไปทางทิศเหนือค่อนมาทางตะวันออกเล็กน้อย ต่างกับวัดล้านนาโดยทั่วไปที่จะสร้างหันหน้าไปทางทิศตะวันออกพอดีไม่มีเฉียง ภายในวัดมีศาสนสถานประกอบด้วย เจดีย์ประธาน วิหาร อุโบสถ และกำแพงวัด นอกเหนือไปจากอาคารโรงเรียนหลายหลังด้านตะวันตกเฉียงเหนือ พระวิหารใหม่ อาคารศาลาการเปรียญ โรงครัว ศาลาฌาปนกิจ หมู่กุฏิพระ และมณฑปเสาหินจำลอง ที่เป็นจุดเด่นและตั้งเป็นชื่อของวัดแห่งนี้

    รูปแบบการวางผังสิ่งก่อสร้างของวัดเสาหินทั้งพระเจดีย์ประธาน พระวิหาร และพระอุโบสถ มีข้อพิเศษแตกต่างไปจากวัดอื่นๆ โดยทั่วไป กล่าวคือ ด้านหน้าวิหารที่เป็นด้านหน้าของวัดไม่ได้หันไปทิศตะวันออกตามคติก่อสร้างวัดดั้งเดิม แต่หันไปด้านทิศเหนือเฉียงมาทางทิศตะวันออกเล็กน้อย ประการสำคัญพระอุโบสถของวัดสร้างหันหน้าขวางแนวทิศหน้าวัดคือทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ซึ่งถือเป็นข้อเปรียบเทียบที่แตกต่างไปจากวัดในเขตเวียงกุมกามโดยทั่วไป ที่แม้หลายวัดจะหันหน้าวัดไปทางทิศเหนือ แต่มีข้อสังเกตว่าหันหน้าเข้าสู่แม่น้ำปิงที่ใช้เป็นเส้นทางสัญจรสำคัญ โดยในปัจจุบันยังไม่มีการศึกษาเรื่องการหันหน้าวัดในเขตเวียงกุมกามที่ถือเป็นข้อยุติ

    พระวิหารของวัดเสาหินเป็นอาคารขนาดค่อนข้างเล็ก มีข้อพิเศษที่นอกจากหันหน้าไปในทิศที่ยังหาความหมายไม่ได้ขณะนี้แล้ว ยกพื้นส่วนฐานทำสูงมากเป็นการป้องกันน้ำท่วมถึง ตัวบันไดเป็นรูป “นกหัสดีลิงค์” ที่มีหงอนคล้ายนาค ซึ่งเป็นสัตว์ในนิยายหรือในชาดกในพุทธศาสนาที่ใช้เป็นพาหนะนำดวงวิญญาณไปสู่แดนสุขคติ หรือพุทธภูมิตามความเชื่อในพุทธศาสนาแล้ว ก็ไม่นิยมนำมาก่อสร้างเป็นตัวบันไดในอาคารทางพุทธศาสนา ซึ่งมีข้อสังเกตว่าช่างนั้นมีอิสระทางความคิดออกแบบ อันมีแนวทางที่แตกต่างออกไปจากกระแสหลักทั่วไปที่นิยมทำเป็นรูปนาคและเป็นส่วนใหญ่ ที่อาจต้องการให้หมายถึงการที่คนได้เข้ามาในพระวิหารหลังนี้ก็เหมือนเดินทางไปสู่ยังแดนพุทธภูมิ

    ลักษณะของพระวิหารเป็นรูปแบบล้านนาดั้งเดิม ด้านหลังพระวิหารเป็นเจดีย์องค์สีทองอร่าม รูปแบบศิลปะพม่า คาดว่าสร้างขึ้นมาใหม่ในภายหลัง นอกจากศาสนสถานต่างๆ แล้ว ภายในวัดยังมี “พิพิธภัณฑ์ของใช้พื้นบ้าน” ให้เข้าชมอีกด้วย

by Traveller Freedom

[DDjung]

ขอบคุณ ข้อมูล ดีๆ ของ วัดเชียงใหม่ อีกแห่ง