เวียงกุมกาม : อดีตราชธานีแห่งล้านนาสถานที่ตั้ง : ตำบลวังตาล อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่
โทรศัพท์ : 053 140 322
พิกัด : 18.744471, 98.994289
เวียงกุมกาม เกือบจะได้เป็นชื่อจังหวัด หรือเมืองหลวงสำคัญในปัจจุบันแล้ว หากไม่ถูกอุทกภัยดินโคลนฝังกลบจนผู้คนต้องอพยพย้ายไปตั้งเมืองใหม่ซะก่อน ซึ่งเมืองใหม่ที่ว่าปัจจุบันก็คือจังหวัดเชียงใหม่ ราชธานีแห่งอาณาจักรล้านนานั่นเอง แต่เดิม เวียงกุมกาม เคยถูกคาดหวังให้เป็นเมืองหลวงของอาณาจักรล้านนา เป็นเมืองที่พญามังรายโปรดให้สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1829 โดยโปรดให้ขุดคูเมืองทั้ง 4 ด้าน ผันแม่น้ำปิงให้ล้อมรอบไว้ในคูเมือง โบราณสถานที่ปรากฏอยู่ในเวียงกุมกามจึงเปรียบเสมือนเป็นเมืองทดลองที่สร้างขึ้นก่อนที่จะมาเป็นเมืองเชียงใหม่ เวียงกุมกามคือ ล้านนาโมเดล เป็นเมืองที่เกิดจากการลองผิดลองถูก ก่อนที่พญามังราย มหาราชแห่งล้านนาจะปรึกษาหารือกับสองพระสหายเพื่อนซี้ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช กับ พญางำเมือง จนได้ข้อสรุปสร้างราชธานีแห่งใหม่ ณ ที่ตั้งของเมืองเชียงใหม่ในปัจจุบัน
เวียงกุมกาม เป็นชุมชนโบราณมีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีความกว้าง 600 เมตร ความยาว 850 เมตร ขนานไปตามลำน้ำปิงสายเก่า ซึ่งเรียกกันว่า ปิงห่าง หมายถึงเป็นบริเวณแม่น้ำปิงที่ถูกทิ้งร้าง แต่เนื่องจากกระแสของแม่น้ำปิงเปลี่ยนทิศทาง จึงทำให้เวียงกุมกามเปลี่ยนมาตั้งอยู่ฝั่งทิศตะวันออกดังที่เป็นในปัจจุบัน การเปลี่ยนแปลงของกระแสน้ำครั้งนั้นทำให้เกิดน้ำท่วมเวียงกุมกามครั้งใหญ่จนเวียงกุมกามล่มสลาย โบราณสถานต่างๆ ถูกฝังจมอยู่ใต้ดินทรายกลายเป็นเมืองร้างไปในที่สุด
ช่วงเวลาของการเปลี่ยนแปลงกระแสน้ำดังกล่าวคาดว่าน่าจะอยู่ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 23 อย่างไรก็ตามนักประวัติศาสตร์หลายคนเชื่อว่า อีกหนึ่งสมมติฐานที่เวียงกุมกามถูกทิ้งร้างนั้นอาจเป็นได้ว่าเกิดสงครามระหว่างไทยกับพม่าทำให้ผู้คนหลบหนีออกจากเมือง แม้เวลาผ่านไปหลายร้อยปีจะทำให้สภาพเวียงกุมกามถูกทำลายไปมากมาย แต่ยังคงพบร่องรอยของกำแพงเมืองซึ่งเป็นคันดิน และเห็นเป็นกำแพงสองชั้นตรงกลางระหว่างกำแพงคั่นด้วยคูเมืองสำหรับกักเก็บน้ำไว้ใช้ในเมือง จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2527 เรื่องราวของเวียงกุมกามก็เริ่มเป็นที่สนใจของนักวิชาการและประชาชนทั่วไป ทำให้หน่วยศิลปากรที่ 4 เริ่มดำเนินการขุดแต่งบูรณะวัดร้างและบริเวณโดยรอบเวียงกุมกามอย่างต่อเนื่องจนถึงปี พ.ศ. 2545 ได้ค้นพบร่องรอยกำแพงเมือง ซากโบราณสถาน และเศษเครื่องปั้นดินเผา โดยทั้งหมดได้รับการบูรณะจากกรมศิลปากร และเตรียมดำเนินการเปิดให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์
ปัจจุบันเวียงกุมกามก็ได้รับการพัฒนาให้กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงแห่งหนึ่งของเมืองเชียงใหม่ เนื่องจากเวียงกุมกามเป็นนครโบราณใต้พิภพที่มีความสมบูรณ์ เป็นแหล่งความรู้การศึกษาในแบบของเรื่องราวทางสถาปัตยกรรมและศิลปกรรมตลอดจนวัฒนธรรมล้านนาต่างๆ โดยศูนย์กลางของการนำเที่ยวชมโบราณสถานต่างๆ ในเขตเวียงกุมกามอยู่ที่วัดช้างค้ำ
by Traveller Freedomโบราณสถานสำคัญในเวียงกุมกามวัดกานโถมวัดเจดีย์เหลี่ยมวัดปู่เปี้ยวัดเสาหินวัดพระธาตุขาววัดหนองผึ้งวัดอีก้างวัดหัวหนองต้นโพธิ์พญามังราย
ผู้เขียน