วิจิตรงานปูนปั้นประดับเจดีย์ ณ วัดพันแหวน สุนทรียภาพเล็กๆ กลางเวียงเคยขี่รถมอเตอร์ไซค์ หรือเดินเล่นตามตรอกซอกซอยเล็กๆ ในเขตเมืองเก่าเชียงใหม่กันไหมคะ ตั้งแต่ย้ายมาอยู่เชียงใหม่ ออกตระเวนเที่ยวไปทั่วทุกหนแห่ง ตอนนี้คุ้นชินกับเมืองเชียงใหม่ จนไม่มีอะไรน่าตื่นเต้นอีกต่อไปแล้ว ถนนท่าแพ นิมมานเหมินทร์ ห้วยแก้ว วัดวาอารามใหญ่โต ไนท์บาร์ซ่า และสถานที่ท่องเที่ยวอื่นๆ อาจเป็นตัวเลือกแรกๆ ของนักท่องเที่ยวที่เพิ่งมาเชียงใหม่ครั้งแรก แต่สำหรับฉัน ฉันต้องการอะไรที่มากกว่าแหล่งท่องเที่ยว ชีวิตของเมืองเชียงใหม่...เราจะหามันได้จากที่ไหนโดยไม่ต้องออกไปไกลถึงชนบทนอกเมืองแสงอาทิตย์อ่อนๆ ยามเย็นที่วัดพันแหวน
ตรอกซอกซอยกลางเวียงเชียงใหม่คือเมืองเชียงใหม่ที่มีชีวิต บ้านเรือนหลายหลังเรียงรายกันเป็นชุมชน มีชีวิตน่าค้นหา และมีหลายสิ่งหลายอย่างรอคอให้นักท่องเที่ยวสักคนเข้าไปค้นพบ ถนนเส้นเล็กๆ สายหนึ่งกลางเวียงเชียงใหม่พาฉันไปรู้จักกับวัดเล็กๆ ที่ไม่เป็นที่รู้จักของคนต่างถิ่น แต่เป็นศูนย์กลางของชุมชน วัดพันแหวน และในพระอารามเล็กๆ แห่งนี้เองที่เลดี้ ดาริกาพบงานพุทธศิลป์ล้ำค่าหาชมยากเจดีย์ขาววัดพันแหวน ไฮไลท์ของพระอารามเล็กๆ แห่งนี้
ชุมชนเล็กๆ ใกล้กับประตูเชียงใหม่ ตำบลพระสิงห์ ย่านที่นักท่องเที่ยวบางตา เป็นที่ตั้งของวัดพันแหวน วัดที่ฉันอยากพาเพื่อนๆ ไปทำความรู้จักวันนี้ พระอารามแห่งนี้สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. ๒๐๔๐ โดยขุนนางยศ พัน ชื่อว่า แหวน จึงเรียกชื่อวัดว่า พันแหวน ตามผู้สร้างวัด แม้ไม่ได้มีความสำคัญในเชิงประวัติศาสตร์อะไรมากมายนัก แต่ก็ถือว่าเป็นพระอารามที่เก่าแก่มากอีกแห่งหนึ่ง มีอายุกว่า ๕๐๐ ปีแล้ว การตั้งชื่อวัดตามนามผู้สร้างนั้นถือเป็นธรรมเนียมนิยมในการสร้างวัดราษฎร์ของล้านนา ในเมืองเชียงใหม่เองก็มีวัดหลายแห่งที่ตั้งชื่อลักษณะนี้ เช่น วัดพันอ้น วัดพันตอง วัดพันตาเกิ๋น (วัดชัยศรีภูมิ) เป็นต้น ตำแหน่ง พัน เป็นตำแหน่งขุนนางระดับล่าง คุมนายร้อย ๑๐ คน และพลทหาร ๑๐๐ คนค่ะพระเจดีย์ตั้งอยู่หลังวิหารสัดส่วนงดงาม ลวดลายวิจิตรประณีต
ที่ฐานเจดีย์มีปูนปั้นช้างสามเศียรด้วย
ความงดงามของพระเจดีย์ขาววัดพันแหวน เป็นความประทับใจแรกของผู้มาเยือนแทบทุกคน พระเจดีย์องค์นี้มีสีขาวปลอดทั้งองค์ บางส่วนอาจกระดำกระด่างเพราะน้ำฝน และกาลเวลา แต่ก็มองได้ว่าเป็นความคลาสสิก ของสมบูรณ์แบบเกินไป ไม่งดงามเท่าของที่มีตำหนิอยู่บ้าง เพราะรอยตำหนิเหล่านั้นหมายถึงประสบการณ์ และเรื่องราวที่เคยเกิดขึ้นอันจะทำให้สิ่งต่างๆ นั้นมีคุณค่ามากขึ้นตามไปด้วย องค์พระเจดีย์ประดับด้วยลายปูนปั้นละเอียดวิจิตร และงดงามมากส่วนยอดพระเจดีย์มีใบหน้าของพระอินทร์ (เลดี้ ดาริกาคาดเดาเองค่ะ)
องค์เจดีย์ประดับลายปูนปั้นสวยงาม
พระเจดีย์ขาววัดพันแหวน เป็นเจดีย์ทรงระฆังแบบล้านนา เกิดจากการผสมผสานกันระหว่างเจดีย์ทรงระฆังอิทธิพลจากพม่า พัฒนาจนมีเอกลักษณ์เฉพาะแบบท้องถิ่น ฐานเขียงสี่เหลี่ยมรองรับฐานบัวลูกแก้วอกไก่ย่อเก็จ รองรับเรือนธาตุทรงแปดเหลี่ยมซ้อนกันสามชั้น เหนือขึ้นไปเป็นองค์ระฆัง แต่ไม่เหลือรูปลักษณ์ขององค์ระฆังให้เห็น เนื่องจากแกะสลักเป็นใบหน้า อาจเป็นพระอินทร์ (หรืออาจเป็นพระพรหม) ไม่ทราบแน่ชัด แต่เลดี้ ดาริกาขอให้น้ำหนักไปทางพระอินทร์มากกว่า เพราะพระพรหมเป็นเทพเจ้าฮินดู ไม่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา ถัดขึ้นไปเป็นปล้องไฉนประดับด้วยฉัตรสีทองบนปลายยอดลายปูนปั้นเล่าเรื่องราวพุทธประวัติ
ซุ้มจระนำประดิษฐานพระพุทธรูป
ความพิเศษของเจดีย์วัดพันแหวนคือลายปูนปั้นประดับองค์เจดีย์ที่มีลายละเอียดมาก ที่ฐานเป็นลายสัตว์ประจำปีนักษัตรทั้ง ๑๒ ฐานทั้งสี่มุมมีปูนปั้นช้างสามเศียร และเจดีย์บริวารขนาดเล็ก ลายปูนปั้นเล่าเรื่องราวในพุทธประวัติ รูปเทวดา และลวดลายก้านขด คาดว่าอาจสร้างขึ้นตามความเชื่อเกี่ยวกับเขาพระสุเมรุ ตามหลักจักรวาลวิทยาในพระพุทธศาสนา ที่เชื่อกันว่าเขาพระสุเมรุเป็นศูนย์กลางของจักรวาล บริเวณยอดเขาคือสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ที่ตั้งของนครไตรตรึงษ์ที่ประทับของพระอินทร์เทวราช องค์เจดีย์ด้านทิศตะวันออก (หันเข้าพระวิหาร) มีซุ้มจระนำประดิษฐานพระพุทธรูปพระวิหารวัดพันแหวน สถาปัตยกรรมล้านนาเก่าแก่
หน้าบันพระวิหารแบบม้าต่างไหม ประดับลายก้านขดและกระจกสี
ด้านหน้าองค์เจดีย์คือพระวิหารเก่าแก่ สถาปัตยกรรมแบบล้านนา ก่ออิฐถือปูน ทิศเหนือมีมุขยื่นออกไปคลุมบันไดนาคใช้เป็นทางเข้าออกของพระสงฆ์ ด้านหน้าพระวิหารมีบันไดนาค หน้าบันแบบม้าต่างไหมเก่าแก่มาก บานประตูลายรดน้ำสีทองรูปเทวดา แม้จะเก่าแต่ก็สวยงามคลาสสิกตามแบบฉบับล้านนา ใครผ่านไปมาก็ประทับใจค่ะเห็นไหมคะว่า เมืองเชียงใหม่ไม่ได้มีเพียงสถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงเท่านั้นที่น่าสนใจ แต่ในตรอกซอยเล็กซอยน้อยทั่วทั้งเมืองนั้นมีวัดเล็กๆ ซ่อนอยู่ในเขตชุมชนอีกหลายแห่ง เปรียบไปก็เหมือนสมบัติงามล้ำค่าที่ยังบริสุทธิ์และไม่ถูกความเป็นเมืองทำลายให้เสียอรรถรส สรุปสั้นๆ ว่าเลดี้ ดาริกาประทับใจมาก และถ้ามีเวลาก็จะหาโอกาสไปตระเวนเมืองเก่าเชียงใหม่ เก็บสิ่งละอันพันละน้อยมาฝากเพื่อนๆ กันนะคะเรื่องและภาพโดย เลดี้ ดาริกา