เส้นทางอิ่มบุญ อุ่นใจไป 3 เวียง # 2 เวียงละปูน

[kurova]

     เวียงที่สอง คือ เวียงหละปูน หรือ ลำพูน เดิมชื่อ หริภุญชัย  เดิมเป็นถิ่นฐานของเมงคบุตร (คือพวกชนเผ่าสกุลมอญในสุวรรณภูมิภาคเหนืออันเป็นสาขาหนึ่งของชนเผ่ามอญ เขมร)

     เป็นเมืองโบราณ มีอายุประมาณ 1,342 ปี ตามพงศาวดารโยนกเล่าสืบต่อกันถึงการสร้างเมืองหริภุญไชยว่า  ฤาษีวาสุเทพเป็นผู้เกณฑ์พวกเม็งคบุตรหรือชนเชื้อชาติมอญมาสร้างเมืองนี้ขึ้น ในพื้นที่ระหว่างแม่น้ำสองสายคือ แม่น้ำกวงและแม่น้ำปิง เมื่อมาสร้างเสร็จได้ส่งทูตไปเชิญราชธิดากษัตริย์เมืองละโว้พระนาม "จามเทวี"

     มาเป็นปฐมกษัตริย์ปกครองเมืองหริภุญไชยสืบราชวงศ์กษัตริย์ต่อมาหลายพระองค์จนกระทั่งถึงสมัยพระยายีบาจึงได้เสียการปกครองให้แก่พ่อขุนเม็งรายมหาราช ผู้รวบรวมแว่นแคว้นทางเหนือเข้าเป็นอาณาจักรล้านนา เมืองลำพูน ถึงแม้ว่าจะตกอยู่ภายใต้การปกครองของอาณาจักรล้านนาแต่ก็ได้เป็นผู้ถ่ายทอดมรดกทางศิลปะและวัฒนธรรมให้แก่ผู้ที่เข้ามาปกครอง ดังปรากฏหลักฐานทั่วไปในเวียงกุมกาม เชียงใหม่และเชียงราย เมืองลำพูนจึงยังคงความสำคัญในทางศิลปะและวัฒนธรรมของอาณาจักรล้านนา จนกระทั่งสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เมืองลำพูนจึงได้เข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรไทย มีผู้ครองนครสืบต่อกันมาจนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ต่อมาภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เมื่อเจ้าผู้ครองนครองค์สุดท้าย คือ พลตรีเจ้าจักรคำ ขจรศักดิ์ ถึงแก่พิราลัย ในสมัยรัชกาลที่ 5 ลำพูนยังมีความรุ่งเรืองตลอดมา โดยเฉพาะด้านศิลปวัฒนธรรม จนกล่าวขานกันว่าเป็นเมืองแห่งบุญหลวงล้านนา

[kurova]

1. วัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร (พระธาตุประจำปีเกิดของปีระกา)

     วัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร หรือที่คนลำพูนเรียกว่า "วัดหลวง" เป็นอารามหลวงตามตำนานจามเทวีวงศ์ กล่าวไว้ว่าสร้างขึ้นสมัยพระเจ้าอาทิตราช เมื่อประมาณปี พ.ศ.1440 เมื่อครั้งที่ พระเจ้าอาทิตยนราชทรงครองราชย์อยู่นั้น พระองค์ได้ทรงดำริให้สร้างปราสาทราชมณเฑียรไว้เพื่อเฉลิมพระเกียรติ แล้วจึงปลูกสร้างหอจัณฑาคารที่ลงพระบังคน (ถ่ายทุกข์หนักเบา) แต่ทุกครั้งที่พระองค์จะเสด็จลงพระบังคนที่หอนั้น อีกาที่ทำหน้าที่เฝ้ารักษาพระธาตุไว้มักบินมารบกวนเป็นที่น่ารำคาญอยู่เสมอ พระเจ้าอาทิตยราชจึงมีรับสั่งให้อำมาตย์ช่วยกันทำบ่วงคล้องจึงจับกาตัวนั้นแล้วนำไปขังไว้กับทารกแรกเกิดเป็นเวลา 7 วันจนเมือทารกนั้นเติบโตขึ้น และสามารถพูดคุยกับกาได้เด็กน้อยจึงกราบทูลพระเจ้าอาทิตยราชว่า "อันสถานทีพระองค์ได้ทรางสร้างหอจัณฑาคารนั้นเดิมเป็นที่ประดิษฐานพระเกศาธาตุ อุรังคธาตุ แห่งองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ในอดีตกาล พญากาเผือกผู้เป็นอัยกา ได้สั่งให้เป็นผู้เฝ้ารักษาสถานที่นี้ คอยปกป้องไม่ให้ผู้คนและสัตว์มาทำสกปรก"

     เมื่อพระเจ้าอาทิตยราชได้ยินเช่นนั้นจึงโปรดให้รื้อถอนปราสาทราชมณเฑียรทั้งหลายแล้วสร้างพระบรมธาตุขึ้น โดยให้จัดงานสมโภชพระบรมธาตุตลอด 7 วัน 7 คืน ด้วยเหตุนี้พระบรมธาตุหริภุญชัยจึงได้กลายเป็นศาสนสถานที่ชาวเมืองให้ความเคารพนับถือสืบต่อกันเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน

สิ่งมหัศจรรย์ภายในวัด
   
     * เป็นพระธาตุประจำปีเกิดปีระกา
     * เป็นอารามหลวงชั้นเอก ชนิดวรมหาวิหาร
     * เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ ภายในวิหารหลวงเป็นทีประดิษฐานของพระแก้วขาว พระเสตังคมณีศรีเมืองหริภุญชัย ประทับนั่งอยู่เหนือบุษบกที่แกะสลักลงรักปิดทองอย่างสวยงาม

ประเพณีที่เกี่ยวข้อง
   
      * ประเพณีสรงน้ำพระบรมธาตุหริภุญชัย เป็นประเพณีที่เก่าแก่สืบทอดกันมาแต่โบราณ โดยพระบรมธาตุหริภุญชัย ถือว่าเป็น 1 ใน 8 จอมเจดีย์ ในประเทศ
     * งานประเพณีสลากย้อม เป็นพิธีทานสลากพิเศษของชาวไทยอง

การเดินทาง
     ตั้งอยู่ใจกลางเมือง ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน ห่างจากศาลากลางจังหวัดประมาณ 150 เมตร

[kurova]

2. วัดมหาวัน  เป็นวัดสำคัญเก่าแก่ ที่สร้างมาตั้งแต่ครั้งพระนางจามเทวีขึ้นครองนครหริภุญไชย เมื่อประมาณปี พ.ศ. 1200 เศษ และได้อันเชิญพระพุทธรูปนาคปรก หรือพระดิลกดำ จากเมืองละโว้ มาไว้ที่วัดนี้ ชาวเมืองเรียกันว่า "พระรอดหลวง หรือ พระรอดลำพูน" ซึ่งต่อมาได้เป็นแบบพิมพ์จำลองพระเครื่องที่ลือชื่อกรุหนึ่งชื่อ พระรอดมหาวัน

สิ่งมหัศจรรย์ภายในวัด
     * พระพุทธสิกขิ หรือพระศิลาดำ ซึ่งพระนางจามเทวีอัญเชิญมาจากเมืองละโว้ ชาวเมืองเรียกพระพุทธรูแองค์นี้ว่า พระรอดหลวง หรือพระรอดลำพูน ซึ่งมีความสำคัญและเป็นแบบพิมพ์จำลองพระเครื่องที่ลือชื่อกรุหนึ่งชื่อ พระรอดมหาวัน

การเดินทาง
     ห่างจากศาลากลางจังหวัด 500 เมตร เลียบไปตามคูเมืองเก่า

[kurova]

3. วัดจามเทวี และอนุสาวรีย์พระนางจามเทวี
     วัดจามเทวี เป็นวัดที่มีความสำคัญทั้งทางด้านประวัติศาสตร์ และโบราณคดี มีความเก่าแก่มากวัดหนึ่งในจังหวัดลำพูน เรียกกันว่า วัดกู่กุด จากการที่ได้พบศิลาจารึกวัดกู่กุดที่ได้หักพังลงเนื่องจากแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ จนกระทั่ง พ.ศ. 2439 เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ได้อาราธนาครูบาศรีวิชัย นักบุญแห่งล้านนา มาช่วยก่อสร้างโบสถ์ วิหาร กุฏิตลอดจนบูรณะปฏิสังขรณ์ โบราณสถานที่สำคัญภายในวัดแล้วสถาปนาวัดจามเทวีขึ้นใหม่ชื่อว่า "วัดจามเทวี" จนถึงปัจจุบัน

สิ่งมหัศจรรย์ภายในวัด
     * ภายในพระเจดีย์บรรจุอัฐิของพระนางจามเทวี เดิมมียอดพระเจดีย์หุ้มด้วยทองคำ เจดีย์ทรงปราสาทแบบหริภุญชัย อีกองค์มีทรงแปดเหลี่ยมเป็นเจดีย์ขนาดเล็ก ประดิษฐานพระพุทธรูปยืนไว้ในซุ้มจระนำ
     * พระพุทธรูปปางต่าง ๆ ในแต่ละชั้นของเจดีย์ แสดงให้เห็นถึงความเลื่อมใสศรัทธา และการเข้าถึงพระพุทธศาสนาของพระนางจามเทวี เรียกเจดีย์ทรงนี้ว่า เจดีย์ทรงขัติยะนารี

อนุสาวรีย์ พระนางจามเทวี

     สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์แด่พระนางจามเทวี ซึ่งเป็นองด์ปฐมกษัตริย์แห่งนครหริภุญไชย พระนางจามเทวีทรงเป็นปราชญ์ที่มีคุณธรรม ความสามารถและกล้าหาญได้นำพุทธศาสนาศิลปวัมนธรรมมาเผยแพร่ในดินแดนแถบนี้จนมีความรุ่งเรือสืบมา จนถึงปัจจุบัน
     อนุสาวรีย์พระนางจามเทวี ตั้งอยู่ตำบลในเมือง บริเวณสวนสาธารณะหนองดอก ห่างจากศาลากลางประมาณ 1 กิโลเมตร
   

[auto]

ขอบคุณที่แนะนำ เส้นทางอิ่มบุญ ลำพูน มาครับ