พาทัวร์กาดหลวง ตลาดใหญ่แห่งเมืองเชียงใหม่

[Dockaturk]

กาดหลวง หรือตลาดวโรรส ตลาดที่คนเชียงใหม่ไม่มีใครไม่รู้จัก ในฐานะที่เป็นตลาดใหญ่ (ดังชื่อที่เรียกว่ากาดหลวงนั่นแหละ) ที่ขายของสารพัด เป็นแหล่งการค้าขายที่สำคัญของเมืองเชียงใหม่มาตั้งแต่อดีต และเป็นแหล่งท่องเที่ยวในปัจจุบันที่นักท่องเที่ยว ต่างมาเยี่ยมเยือนจับจ่ายใช้สอยซื้อของฝาก ซึ่งเวลาใครมาถามผมว่า อยากซื้อของฝากจะไปซื้อแถวไหน ผมจะบอกว่าจัดไป “กาดหลวง”
 
ที่ตั้งกาดหลวง เดิมทีเป็นที่ข่วงเมรุ หรือที่ปลงพระศพและเป็นที่เก็บพระอัฐิของเจ้าเชียงใหม่ทั้งหลาย แต่หลังจากที่พระราชชายาเจ้าดารารัศมีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ หัว (รัชกาลที่ 5) ได้ เสด็จกลับมาเยี่ยมจังหวัดเชียงใหม่ ก็ได้มีพระดำริให้ย้ายพระอัฐิไปบรรจุไว้ที่วัดสวนดอกและได้รวบรวมเงิน ส่วนพระองค์และเงินจากเจ้าอินทวโรรสฯ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่สมัยนั้นมาลงทุนสร้างตลาดขึ้นในบริเวรข่วงเมรุนั้น และได้ประทานชื่อว่า “ตลาดวโรรส” ตามพระนามของเจ้าอินทวโรรส และชาวบ้านก็ได้เรียกกันในชื่อว่า “กาดหลวง”
 

[Dockaturk]

หลังจากพระราชชายาเจ้าดารารัศมีสิ้นพระชนม์ ในปี พ.ศ. 2476 เจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ได้ตั้งบริษัทขึ้นมาจัดการบริหารตลาดวโรรส โดยมีชื่อว่าบริษัท เชียงใหม่พาณิชย์ จำกัด และได้เป็นบริษัทของเจ้านายในสกุล ณ เชียงใหม่ตลอดมา จนถึงเมื่อเกิดสงครามเอเชียอาคเนย์ขึ้น เจ้านายบางท่านจึงได้โอนขายหุ้นบางส่วนให้ห้างหุ้นส่วนอนุสาร เชียงใหม่ เพื่อเข้าไปช่วยพัฒนาและบริหารงานตลาดให้มีความทันสมัยมากขึ้น เมื่อสงครามสิ้นสุดลง ทางผู้ถือหุ้นก็ได้มอบหมายให้ ศาสตราจารย์ อัน นิมมานเหมินท์ แห่งคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและบริษัทออกแบบต่างชาติเข้ามาทำการค้นคว้าและออกแบบ สร้างตลาดวโรรสให้เป็นตลาดเต็มรูปแบบและมีความทันสมัย โดยพัฒนาคู่กับตลาดต้นลำไยที่อยู่ข้างกัน โดยเริ่มดำเนินการในปีพ.ศ. 2492 และทำให้ทั้งสองตลาดนี้เจริญเฟื่องฟูและมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันในวงกว้าง

[Dockaturk]

13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2511 ได้ เกิดไฟไหม้ครั้งใหญ่และทำให้ทั้งสองตลาดนี้วอดวายไปเสียหมด ถือเป็นการสิ้นสุดของตลาดวโรรสในยุคแรก หลังจากนั้นทางเจ้านายสกุล ณ เชียงใหม่ก็ไม่ได้มีความประสงค์จะลงทุนทำตลาดอีกต่อไปจึงได้โอนขายหุ้นให้ ทั้งหมดให้แก่ห้างหุ้นส่วนอนุสารเชียงใหม่และบริษัทอนุสาร จำกัด ทางบริษัทจึงได้มอบหมายให้ ศาสตราจารย์ อัน นิมมานเหมินท์ ผู้ออกแบบตลาดในครั้งแรก เป็นผู้ออกแบบตลาดขึ้นมาใหม่โดยทำเป็นตลาดแนวสูงเพื่อการใช้พื้นที่ให้คุ้ม ค่าสูงสุด โดย ศาสตราจารย์ อัน ได้ศึกษาดูงานจากตลาดต่างประเทศทั้งที่มาเลเซีย สิงคโปร์ และฮ่องกง และได้สร้างตลาดให้ตรงกลางโปร่งโล่งและมีโครงหลังคาแบบฟันเลื่อยเพื่อให้รับ แสงสว่างธรรมชาติได้เต็มที่พร้อมกับมีการระบายอากาศให้ถ่ายเทตลอดเวลา ซึ่งในสมัยนั้นตลาดวโรรสนับเป็นตลาดที่สวยงามและทันสมัยที่สุดของจังหวัด เชียงใหม่และภาคเหนือ อีกทั้งเป็นตลาดเดียวที่มีบันไดเลื่อนตรงกลางตลาด (ปัจจุบันใช้งานไม่ได้แล้ว) ตัวตลาดวโรรสใหม่นี้เปิดอย่างเป็นทางการในวันที่ 19 มีนาคม พ.ศ. 2515 และได้เป็นที่จับจ่ายใช้สอยของประชาชนชาวเชียงใหม่และผู้มาเยือนมาตลอดจนถึงปัจจุบันนี้

[Dockaturk]

ตลาดวโรรส ตัวอาคารมีสามชั้น อีกทั้งมีชั้นใต้ดิน และชั้นลอย มีแผงทั้งหมดประมาณ 500 แผง โดยชั้นใต้ดิน ขายอาหาร และเครื่องดื่ม เด่นที่ขนมจีนซึ่งมีหลายร้านให้เลือก

ชั้น 1 ของ ฝาก ของที่ระลึก อาหาร ผักสดและผลไม้เมืองหนาว ชั้นลอย 1 มีส่วนที่เป็นเขียงหมู และด้านหน้าที่ขายเสื้อผ้า รองเท้า และพวกเครื่องนอน

ชั้น 2 เสื้อผ้าสำเร็จรูป รองเท้า กระเป๋า เครื่องสำอาง และรับจ้างตัดเย็บผ้า ปัจจุบัน ลานตรงกลางจัดเป็นลานโปรโมชั่น ขายสินค้าลดราคา

ชั้น 3 เสื้อผ้าพื้นเมืองและเสื้อผ้าสำเร็จรูป กระเป๋า และมีร้านขายอาหาร เครื่องดื่มตามสั่ง และห้องสมุดสำหรับเด็กอยู่ชั้นนี้ด้วย นอกจากนี้ รอบๆ ตลาดก็ยังมีจำหน่ายสินค้าอื่นๆ เช่น เครื่องครัว เครื่องใช้ในบ้าน ของชำ เครื่องบูชา  ของเล่น และอื่นๆ ด้วย

[Dockaturk]

ฟากเรื่องความสะอาด ทางตลาดได้ทำการกำจัดกลิ่นอาหารโดยการแบ่งโซนสำหรับทอด หมูและไส้อั่ว โดยทำท่อดูดกลิ่นและควันขึ้นใหม่มีห้องน้ำสามจุด ทั่วตลาด (ชั้นละหนึ่งจุด แยกชายหญิง) อนึ่ง ตลาดได้รับรางวัลตลาดสดน่าซื้อระดับห้าดาวจาก เทศบาลนครเชียงใหม่ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2547 เป็นต้นมา
 
กาดหลวงจัดได้ว่าเป็นแหล่งซื้อของกินของฝากจากเชียงใหม่ที่ฮอตฮิตมากครับ ไม่ว่าจะเป็นแคบหมู ไส้อั่ว แหนม หมูยอ น้ำพริกหนุ่ม กะละแม ผลไม้แปรรูป ข้าวแต๋น ขนมของกินเล่นต่างๆ และผลไม้สดตามฤดูกาล มีให้เลือกหลากหลายมากมาย โดยของฝากจะมีขายบริเวณชั้น 1 กลางตลาด ส่วนผลไม้สดตามฤดูกาลจะอยู่ที่ทางเดินรอบตลาดด้าน ถ.ช้างม่อย และถ้าขีดวงโฟกัสเข้ามาเรื่องของฝากของกินลึกลงไป ก็ต้องเป็นไส้อั่ว
 
ภาษา เหนือคำว่า อั่ว หมายถึง แทรก หรือยัดไว้ตรงกลาง ไส้อั่ว จึงหมายถึงไส้ที่มีการนำสิ่งของยัดไว้ การทำไส้อั่ว นิยมใช้ไส้หมูและเนื้อหมู (ในปัจจุบันได้มีการเติมอย่างอื่นลงไปเพิ่มเช่น สมุนไพรต่างๆ กระดูกอ่อน และอื่นๆ) การทำไส้อั่ว เป็นวิธีการถนอมอาหาร ให้สามารถรับประทานได้นานขึ้น คือประมาณ 1-2 วัน แต่ถ้าเก็บไว้ในที่เย็น หรือปัจจุบัน มีการบรรจุถุงแบบสูญญากาศ ก็เก็บไว้ได้นานมากยิ่งขึ้น การทำให้ไส้อั่วสุก จะใช้วิธีปิ้ง หรือทอดก็ได้ สำหรับคนที่ชอบไส้ด้านนอกกรอบๆ แนะนำไส้อั่วทอด แต่คนที่ชอบไส้อั่วที่มันน้อยๆ ก็ต้องแบบปิ้งค่ าติมาตรฐานของไส้อั่วคือ เผ็ด เค็ม ไม่หวาน และหอมกลิ่นข่า ตะไคร้

[Dockaturk]

ในตลาดวโรรสมีร้านขายไส้อั่วหลายเจ้าด้วยกันให้ได้เลือกซื้อ ที่เป็นที่นิยมมากที่สุดในบรรดานักท่องเที่ยวก็คือ ร้านดำรงค์ สังเกตได้จากคนที่เข้าแถวแน่นอยู่หน้าร้าน และ”ป้านิ่ม” ที่เป็นเหมือนสัญลักษณ์ของร้าน ร้านศรีพรรณที่อยู่ตรงข้ามกันก็มีไส้อั่วรสชาติจัดจ้านและหมูเส้นที่อร่อย เลิศ ส่วนด้านหลังร้านดำรงค์คือร้านบุญศรี ร้านนี้นอกจากไส้อั่วแล้วยังเด่นเรื่อง “แฮ้ปปี้มีล” หรือการเอาไส้อั่ว หมูยอ หมูทอด แหนมทอด ข้าวเหนียว และน้ำพริกหนุ่มมาจัดเป็นเซ็ตพอดีมื้อ เป็นที่นิยมในหมู่ลูกเรือของหลายสายการบิน ไส้อั่วของสามร้านนี้จะเป็นไส้อั่วแบบทอด นอกจากนั้นยังมีไส้อั่วของร้านจันทร์เพ็ญ ซึ่งอยู่ติดบันไดเลื่อน ตรงข้ามแผงขายข้าวหลาม ไส้อั่วของร้านนี้จะเป็นแบบย่าง เหมาะสำหรับคนที่ไม่ชอบความมันของไส้อั่วแบบทอด

ไส้อั่วของสี่ร้านด้านบนเป็นไส้อั่วแบบรับประทานได้ทันที แต่อยากได้แบบที่สามารถเก็บไปปรุงเองที่บ้านและสามารถเก็บไว้ได้ นาน ก็ยังมีไส้อั่วแช่เย็นที่แพ็คสุญญากาศมาพร้อมสำหรับการเดินทางไกล เจ้าแรกที่แนะนำคือไส้อั่วเม็งราย ไส้อั่วของร้านที่โด่งดังมานานนี้มีให้เลือกหลาย ทั้งแบบดั้งเดิมและแบบกระดูกอ่อน อุ่นง่ายๆ ใส่ไมโครเวฟ หรือจะทอด/ย่างใหม่ก็ได้ จะพบตู้แช่ของร้านได้ที่ซอยเดียวกับร้านจันทร์เพ็ญ อีกร้านที่ถัดไปอีกหนึ่งซอยคือคือร้านวนัสนันท์ ร้านขายของฝากเก่าแก่ของจังหวัดเชียงใหม่ ที่นี่มีไส้อั่วไซส์คอกเทล หรือไส้อั่วชิ้นน้อยๆ พอดีคำบรรจุมาในถุงอย่างดี เหมาะสำหรับเป็นกับแกล้มงานปาร์ตี้ หรือเอาไว้แก้หิวยามดึก แค่ใส่ไมโครเวฟความอร่อยก็มาเยือนแล้ว

[Dockaturk]

ตบท้ายด้วยเรื่องบันไดเลื่อนกาดหลวง ที่หลายคนยังไม่รู้

บันไดเลื่อนกาดหลวง จัดได้ว่าเป็นบันไดเลื่อน แห่งแรกของเชียงใหม่ เจ้าของตลาดวโรรส เป็นผู้ติดตั้งขึ้นเพื่ออำนวยความสะดวกแก่ผู้มาใช้บริการในกาดหลวงใช้บันได เลื่อนขึ้นไปชั้นสองของอาคาร ซึ่งตอนนั้นเปิดให้บริการร้านอาหาร(คล้ายกับฟู้ดเซ็นเตอร์ในปัจจุบัน) ร้านอาหารมีป้ายแจ้งแก่ผู้ใช้บริการว่า “ร้านอาหารแบบช่วยตนเอง” นับว่าทันสมัยมากในขณะนั้น วันเปิดให้บริการบันไดเลื่อนและร้านอาหารนั้นคึกคักมาก ทางเจ้าของตลาดเกรงว่าผู้ใช้บริการไม่คุ้นเคยในช่วงแรก จึงจ้างพนักงานสาวๆ ใส่ชุดสีแดง กระเป๋าเสื้อปักตัวอักษร V ( วี หมายถึง varoros ) คอยให้คำแนะนำประจำอยู่ทางขึ้น-ลงบันไดเลื่อน จากนั้นมา พอผ่านไปหลายปีดีดัก ไอ้ที่เคยเลื่อนๆ ก็ชักจะไม่เลื่อน และผ่านมา 40 ปี เจ้าบันไดเลื่อนนี้ก็เลยหยุดทำงานไปตามสภาพ

ตลาดวโรรส ตั้งอยู่ที่ ต. ช้างม่อย อ. เมือง จ. เชียงใหม่ ทิศเหนือติดถนนช้างม่อย ทิศใต้ติดตรอกเล่าโจ๊ว ทิศตะวันออกติดถนนวิชยานนท์ และ ทิศตะวันตกติดถนนข่วงเมรุ ใครอยากไปจับจ่ายใช้สอยซื้อของกิน ของฝาก มาตลาดนี้กันได้ รับรองว่าไม่มีผิดหวังกันครับ

ปล.คนมักเข้าใจว่า ตลาดวโรรส หรือกาดหลวง คือรวมทั้งบริเวณตลาดต้นลำไยที่อยู่ฝั่งตรงข้าม และ ตลาดดอกไม้ด้วย แต่ในความเป็นจริงแล้ว ตลาดดอกไม้เป็นของเทศบาล และตลาดต้นลำไยก็บริหารโดยอีกบริษัทกันนะครับ

[parsuk]

เดินเที่ยว ซื้อของสนุก

[kapunk]

ไส้อั่ว น้ำพริกหนุ่ม ต้องของ ดำรงค์เท่านั้น

อยากได้อะไร ไปกาดหลวงเจียงใหม่

มีขายทุก ๆ อย่างเลยเจ้า