บ้านดงป่าซาง หมู่บ้านงานหัตถกรรมกระดาษสา : เทคนิคและลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์

[konhuleg]

คนจะจำเราได้เพราะเรามีเอกลักษณ์เฉพาะตัว และก็เช่นกัน คนจะจำกระดาษสาบ้านดงป่าซางได้ ก็ด้วยเทคนิคและลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์กันครับ

สำหรับในเรื่องของขั้นตอนการทำกระดาษสาในที่นี้ จะกล่าวถึงการผลิตกระดาษสาดอกไม้ธรรมชาติโดยจะมีขั้นตอนที่เริ่มตั้งแต่การเก็บวัสดุจากธรรมชาติ ต้องเก็บดอกไม้ใบไม้และวัสดุต่างๆที่มาจากธรรมชาติในช่วงเช้าเท่านั้นเพื่อความสดความสวยงามของดอกไม้ แล้วก็นำมาทำความสะอาดเตรียมพร้อมที่จะตกแต่ง จากนั้นก็เตรียมการทำตัวกระดาษ โดยเริ่มจากเอาต้นปอสามาปอกเปลือกออกแล้วตากให้แห้งเพื่อป้องกันการขึ้นรา จากนั้นก็นำมาแช่น้ำทิ้งไว้ครึ่งชั่วโมง แล้วนำมาต้มน้ำที่ผสมขี้เถ้าหรือไฮโดรเจนจนเปื่อยประมาณ 4-6 ชั่วโมง หลังจากนั้นนำมาล้างน้ำเพื่อเอาน้ำสีดำออก แล้วขึ้นฟอกด้วยไฮโดรเจนประมาณ 4 ชั่วโมง ฟอกจนตัวปอสาเป็นสีขาว แล้วก็นำมาปั่นให้ละเอียดด้วยเครื่องโม่เครื่องปั่น หลังจากนั้นจึงนำมาปั่นเป็นก้อน ก้อนละขนาด 300 กรัม ซึ่งใช้ในการทำกระดาษสาเป็นแผ่นขนาด กว้าง 55 เซนติเมตร ยาว 80 เซนติเมตร ถ้าหากอยากได้สีอื่นที่ไม่ใช่สีขาวก็จะใส่สีในขั้นตอนการปั่นนี้โดยใช้สีผสมอาหาร

เมื่อได้ทั้งในส่วนของตัวกระดาษและดอกไม้ใบไม้วัสดุที่จะนำมาตกแต่งติดลงบนกระดาษแล้วก็จะเริ่มต้นการทำเป็นกระดาษสา ด้วยการนำตะแกรงขนาดที่ต้องการซึ่งขนาดปกติจะอยู่ที่ขนาด กว้าง 55 เซนติเมตร ยาว 80 เซนติเมตร วางลงบนถาดที่ใส่น้ำสะอาดสูงประมาณ 1-2 เซนติเมตร แล้วก็นำก้อน ปอสาที่ปั่นละเอียดมาใส่ลงบนแผ่นเฟรม เกลี่ยให้เท่าๆกัน แล้วก็เอาดอกไม้เข้ามาติดตกแต่งลงบนกระดาษสาตอนที่แผ่นเฟรมยังอยู่ในถาดน้ำอยู่ โดยจะตกแต่งโดยใช้ความคิดสร้างสรรค์และจินตนาการของช่าง แต่ละคน จะไม่ทำให้รกเกินไปหรือเว้นห่างกันมากไป จะมีการจัดช่องไฟให้สวยงาม เมื่อตกแต่งด้วยดอกไม้เสร็จแล้วก็น้ำแผ่นเฟรมขึ้นจากถาดน้ำ ตากด้วยแดดจัดๆประมาณ 3 ชั่วโมง ถ้าไม่มีแดดก็ตากลมไว้ประมาณ 3 วันถึงจะแห้งสนิท เสร็จแล้วก็นำแผ่นกระดาษออกจากเฟรมพร้อมใช้งานได้เลย
 
การจะสร้างลวดลายบนกระดาษสาทำให้ตัวกระดาษสามีความโดดเด่นคือ ช่างมีการพัฒนาฝีมือในการที่จะทำกระดาษให้ดีและสวยงามในทุกๆผลงานให้ได้คุณภาพที่เท่าๆกัน ช่างสามารถใช้วัสดุต่างๆมาวางบนกระดาษให้มีความโดดเด่นโดยใช้ความคิดสร้างสรรค์และจิตนาการที่มีอยู่หรือจากแบบที่พบเห็น นอกจากนี้ช่างยังสามารถออกแบบสินค้าตามเพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้าได้อีกด้วย