หัตถกรรมลือลั่น ภูมิปัญญาบ้านบ่อสร้างสถานที่ตั้ง : บ้านบ่อสร้าง ตำบลต้นเปา อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่
พิกัด : 18.767833, 99.083856
นักท่องเที่ยวจำนวนไม่น้อย รู้จัก
บ้านบ่อสร้างในฐานะแหล่งหัตถกรรมทำร่มด้วย
กระดาษสา อันเป็นสินค้าOtop ที่มีชื่อเสียงโด่งดังระดับประเทศ จนเรียกกันติดปากว่า
ร่มบ่อสร้าง บ้านบ่อสร้าง ชุมชนคนทำร่มกระดาษสาแห่งนี้ มีตำนานเล่าขานกันแต่ปางก่อน เอาไว้ว่า เมื่อร้อยกว่าปีที่ผ่านมา มีพระสงฆ์ชื่อ
พระอินถา แห่งวัดบ่อสร้าง ได้เดินทางธุดงค์ไปทั่วจนถึงประเทศพม่า ชาวพม่าเห็นพระอินถากำลังเดินตากแดด จึงได้นำร่มมาถวาย เมื่อพระอินถาแลเห็นร่มดูแปลกตากว่าที่เคยพบเจอ จึงได้ไต่ถามถึงที่มาของร่ม เมื่อทราบถึงที่มาพระอินถาได้เดินทางตามไปศึกษาขั้นตอนการทำร่มอย่างจริงจัง จนสำเร็จวิชาชีพชั้นสูง พร้อมได้นำวิชาความรู้กลับมาถ่ายทอดการทำร่มที่บ้านบ่อสร้าง จนเกิดเป็นโรงเรียนฝึกสอนวิชาทำร่มให้กับชุมชนจนกลายเป็นอาชีพของคนบ่อสร้างมาจนถึงปัจจุบัน
การทำร่มบ่อสร้างมีมานานนับร้อยปีตามตำนานที่กล่าวไป แต่หาใช่ชาวชุมชนคนบ่อสร้างเท่านั้นที่ทำร่มเสร็จจนครบจบกระบวนการ แต่เป็นความถนัดของชาวบ้านในหมู่บ้านใกล้เคียง ที่มีความสามารถในการทำร่มแตกต่างกันไปตามชิ้นส่วนและส่วนประกอบในการผลิต เช่น
บ้านสันพระเจ้างามผลิตหัวร่มและตุ้มร่ม
บ้านออนทำโครงร่ม
บ้านหนองโค้งหุ้มร่มและลงสี
บ้านแม่ฮ้อยเงินผลิตด้ามร่ม
บ้านต้นเปาผลิตกระดาษสา ส่วน
บ้านบ่อสร้างประกอบชิ้นส่วนของร่มทั้งหมด รวมทั้งระบายลวดลายให้มีสีสันบนผืนร่มให้มีความสวยงามเป็นสัญลักษณ์อันเลื่องชื่อของร่มบ่อสร้าง ขั้นตอนการทำร่มมีเคล็ดลับพิเศษอยู่ที่การติดกระดาษเข้ากับร่ม ที่มีความทนทานสามารถใช้งานได้จริง กันทั้งแดดกันทั้งฝน ไม่ใช่เพียงเพื่อความสวยงามเท่านั้น
คำว่า
บ่อสร้าง จากการสืบเสาะค้นหาที่มาของคำนี้ จึงทำให้ทราบว่า เป็นการเพี้ยนมาจากคำว่า
ปอสา ซึ่งเป็นชื่อของต้นไม้ที่นำมาใช้ในการทำกระดาษสานั้นเอง
ต้นปอสา จึงเป็นวัตถุดิบต้น จากนั้นคือการนำเปลือกสาไปแช่น้ำและต้มจนเปื่อย นำไปล้างแล้วทุบให้ละเอียด นำเยื้อสาที่ทุบแล้วไปคนในน้ำ นำตะแกรงไปช้อนเยื้อสาขึ้นมา จากนั้นก็นำไปตากแดด ก็จะได้กระดาษสา เพื่อนำไปใช้ในการทำร่ม และผลิตภัณฑ์อื่นๆ ต่อไป นักท่องเที่ยวสามารถเข้าชมขั้นตอนการผลิตได้ที่
ศูนย์หัตถกรรมกระดาษสาและร่ม โดยจะมีการสาธิตการทำกระดาษสาและร่ม รวมทั้งมีจำหน่ายผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกที่ทำจากกระดาษสา และงานฝีมือของชุมชนคนสันกำแพงอีกด้วย
ปัจจุบัน
ร่มบ่อสร้าง เป็นสินค้าหัตถกรรมที่สร้างชื่อเสียงให้อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่เป็นอย่างมาก โดยขนาดของร่ม มีตั้งแต่เส้นผ่าศูนย์กลาง 5 นิ้ว ไปจนถึง 20 นิ้ว หากต้องการไซส์ใหญ่บิ๊กบึ้มขนาด 40 นิ้ว ต้องสั่งทำพิเศษ เพราะต้องใช้โครงร่มขนาดใหญ่ และยังสามารถสั่งเพ้นท์ลวดลายได้ตามต้องการ ส่วนเนื้อผ้าของร่มไม่ได้มีแต่กระดาษสาเท่านั้น แต่มีที่ทำด้วยผ้าฝ้าย และผ้าแพรอีกด้วย ซึ่งนักท่องเที่ยวที่เดินทางไปบ้านบ่อสร้าง จะเลือกซื้อเป็นของที่ระลึกติดไม้ติดมือถือกลับมาเป็นของฝาก นับเป็นสินค้าพื้นเมืองที่มีเอกลักษณ์เป็นที่ถูกใจแก่นักท่องเที่ยว
เทศกาลร่มบ่อสร้าง เป็นเทศกาลท้องถิ่นที่มีการจัดงานต่อเนื่องมาอย่างยาวนาน เริ่มจัดงานครั้งแรกตั้งแต่ปี พ.ศ. 2526 นับถึงปีนี้ (พ.ศ. 2557) เป็นปีที่ 31 แล้ว โดยตั้งแต่ปีแรกจนถึงปัจจุบันมีผู้คนเข้ามาเที่ยวชมงานกันอย่างล้นหลาม ในงานมีกิจกรรมการละเล่นพื้นบ้าน การแสดงวัฒนธรรมท้องถิ่น ขบวนแห่ การประกวดธิดาบ่อสร้าง และร้านค้าจำหน่ายผลิตภัณฑ์ หากนักท่องเที่ยวท่านใดสนใจมาเที่ยวชมงานเทศกาลร่มบ่อสร้าง ขอเชิญติดตามข่าวสารการจัดงานในต้นปีหน้า ได้ที่บทความของ
Traveller Freedomby Traveller Freedom *** ติดตามบทความสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจในจังหวัดเชียงใหม่ ได้ที่
http://www.tripchiangmai.com/chiangmaiboard/index.php/topic,7818.0.html#.U57EZPl_sig
ผู้เขียน