เวียงกุมกาม นครโบราณใต้พิภพ : วัดเจดีย์เหลี่ยม

[Traveller Freedom]

เวียงกุมกาม นครโบราณใต้พิภพ : วัดเจดีย์เหลี่ยม

สถานที่ตั้ง : ตำบลวังตาล อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่
โทรศัพท์ : 053 140 322
พิกัด : 18.753914, 98.995950

    ประวัติและตำนานของวัดเจดีย์เหลี่ยม มีอยู่ว่า พญามังรายมหาราช ปฐมกษัตริย์ของอาณาจักรล้านนาทรงโปรดให้ก่อสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1831 ตามข้อความในตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ และพงศาวดารโยนกตรงกันดังนี้ “พญามังรายมหาราชจึงหื้อไปเอาดินหนองต่าง มาก่อเจดีย์กู่คำไว้ในเวียงกุมกาม ให้เป็นที่บูชาแก่ชาวเมืองทั้งหลาย เมื่อจุลศักราช 650 ปีชวด”

    วัดเจดีย์เหลี่ยม หรือ “วัดกู่คำหลวง” มีโบราณวัตถุสถานสำคัญคือ องค์พระเจดีย์ประธานรูปทรงมณฑป ซึ่งมีลักษณะเดียวกันกับ “เจดีย์กู่กุด” วัดจามเทวี จังหวัดลำพูน ที่จัดเป็นรูปแบบเจดีย์ในระยะแรกของอาณาจักรล้านนา โดยได้รับอิทธิพลจากอาณาจักรหริภุญชัย แต่ในสภาพปัจจุบันได้รับการซ่อมบูรณะในปี พ.ศ. 2445 โดยหลวงโยนการวิจิตร ต้นสกุลพระราชทาน อุปโยคิน ผู้เป็นคหบดีค้าไม้ชาวพม่า ที่ได้รับช่วงสัมปทาน ตัดชักลากไม้สักในเขตภาคเหนือในสมัยตอนปลายรัชกาลที่ ๕

    สิ่งก่อสร้างที่สำคัญภายในวัดเจดีย์เหลี่ยม คือ พระเจดีย์ประธาน ซึ่งถือเป็นหลักฐานสำคัญ แสดงถึงการรับอิทธิพลรูปแบบการก่อสร้างพุทธศาสนสถานจากอาณาจักรหริภุญชัย ลักษณะเป็นเจดีย์ทรงมณฑปสี่เหลี่ยมคล้ายทรงปิรามิด สร้างก่ออิฐฉาบปูนขาว ฐานล่างเป็นแบบเขียงสี่เหลี่ยมใหญ่ เฉพาะตอนล่างก่อด้วยศิลาแลง ล้อมรอบด้วยขอบเขตกำแพงแก้วทั้งสี่ด้าน ที่มุมฐานเขียงทั้งสี่ ตั้งประดับด้วยประติมากรรมปูนปั้นลอยตัวรูปสิงห์ นั่งชันขาหน้าหันหน้าเหลียวออก ตอนกลางระหว่างสิงห์แต่ละด้านสร้างเป็นซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปประทับนั่งปางต่างๆ ในศิลปะแบบพม่า ที่นิยมทำซุ้มประกอบด้านข้างซ้ายและขวา ตกแต่งกรอบและเสาซุ้มด้วยลวดลายปูนปั้นพรรณพฤกษา แบบก้านดอกใบเกี่ยวสอดลอยตัวและลายตาผ้านูนต่ำ เครื่องยอดของซุ้มทำเป็นแบบเจดีย์จำลองลดชั้นทรงสี่เหลี่ยมสามชั้น รองรับส่วนปลียอดลักษณะบัวทรงสี่เหลี่ยม ยอดประดับฉัตรโลหะลายฉลุปิดทอง สันหลังคาด้านหลังมีเครื่องยอดตกแต่งเป็นครีบรูปสามเหลี่ยมปั้นปูนเป็นลายใบไม้ดอกไม้ ตัวมณฑปก่อสร้างเป็นชั้นของห้องสี่เหลี่ยมบนชั้นย่อเก็จบัวคว่ำและหน้ากระดานท้องไม้ลูกแก้วจำนวนห้าชั้น ขนาดลดหลั่นกันขึ้นไป มณฑปแต่ละชั้นทำซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปประทับยืนปางต่างๆ ด้านละ 3 ซุ้ม รวมทั้งหมด 60 ซุ้ม ที่กรอบซุ้มตกแต่งลายปูนปั้นแบบพรรณพฤกษาเกี่ยวสอด และแบบพญานาคสองตัวหางพันกันสลับชั้นกันขึ้นไป มุมตอนบนทั้งสี่ของมณฑปแต่ละชั้นประดับเจดีย์จำลอง ตกแต่งลายปูนปั้นยอดประดับฉัตรโลหะ รวมจำนวน 20 องค์ ส่วนเครื่องยอดขององค์เจดีย์เป็นแบบบัวสี่เหลี่ยม 2 ตอน คั่นด้วยชั้นลูกแก้ว รองรับส่วนปลีสี่เหลี่ยม ที่ตกแต่งลายปูนปั้นประดับด้วยกระจกเคลือบตะกั่วสี ในส่วนต่างๆ ส่วนยอดสุดประดับฉัตรฉลุโลหะปิดทอง

by Traveller Freedom

[DDjung]

เป็นอีกหนึ่ง ที่เที่ยวเชียงใหม่ ที่น่าไปเยือน