ด้วยความที่
วัดทับเดื่อ มีความเกี่ยวพันกันกับองค์สมเด็จพระนเรศวรมหาราชเลยอยากจะหยิบยกเอามาเล่าให้ฟังในแง่ของประวัติศาสตร์กันครับเหตุเพราะตอนสร้าง
คุ้มหลวงสมเด็จพระนเรศวรมหาราชแล้วอันเชิญพระบรมรูปมายังคุ้มหลวงนี้ ได้อัญเชิญมาจากวัดทับเดื่อกัน
กล่าวถึงบริเวณบ้านทับเดื่อ และวัดทับเดื่อ ในสมัยก่อนนั้น เคยเป็นเส้นทางเดินทัพหลวงของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ที่จะ ไปยังเมืองงาย เชียงดาว โดยตามประวัติศาสตร์ได้ยั้งทัพที่บ้านทับเดื่อ และจุดที่ตั้งคือบริเวณเนินชัยภูมิที่สร้างคุ้มหลวงสมเด็จพระนเรศวรมหาราชก่อนต่อมาสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงกอบกู้แผ่นดินไทยจากการครอบครองของพม่า ทำให้ประเทศไทยได้ประกาศอิสรภาพ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2127 เป็นต้นมา
ในช่วงเวลาดังกล่าวนั้น ตามหลักฐานที่บันทึกไว้ในพระราชพงศาวดารของไทย ได้มีการกล่าวถึง นายทหารคู่พระทัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ด้วยกันทั้งหมดสามนายที่มีบทบาทโดดเด่น ซึ่งหนึ่งในสามนั้นมีพระราชมนู ในการศึกทัพเชียงใหม่ที่ทุ่งบางแก้ว
พระราชมนู ได้ถูกกล่าวถึงในพงศาวดารหลายครั้ง โดยมีบทบาทเด่นครั้งแรกเมื่อครั้งสงครามกับกองทัพหน้าของพระเจ้าเชียงใหม่ในปี พ.ศ. 2127 โดยในสงครามครั้งนี้พระราชมนูพร้อมกับขุนรามเดชะได้คุมทหารม้า 200 นายทหารราบ 3,000 นาย ไปสกัดกองทัพหน้าของเชียงใหม่ซึ่งมีรี้พลถึง 15,000 นาย นำโดยไชยยะกะยอสูและนันทกะยอทางที่ยกเข้ามาตั้งมั่นที่ปากน้ำบางพุทราแขวงเมืองพรม
ในการรบครั้งนี้เนื่องจากพระราชมนูเห็นว่าฝ่ายตนมีกำลังน้อยกว่าข้าศึกหลายเท่าจึงใช้ยุทธวิธีลอบโจมตีสังหารทหารข้าศึกที่ออกมาลาดหาเสบียงล้มตายเป็นจำนวนมากจนทำให้ทัพหน้าของเชียงใหม่จำต้องล่าถอยไป
ครั้นในปีรุ่งขึ้นเมื่อพระเจ้าเชียงใหม่ยกทัพหลวงลงมาทำศึกกับอโยธยาตามพระบัญชาของพระเจ้านันทบุเรง สมเด็จพระนเรศวรได้ทรงวางกลศึกซุ่มทำลายทัพเชียงใหม่ที่ทุ่งบางแก้วโดยทรงให้พระราชมนูนำไพร่พล 10,000 นายเป็นกองล่อเข้าโมตีทัพเชียงใหม่เพื่อให้อีกฝ่ายไล่ตาม
ในศึกครั้งนี้พระราชมนูได้ปะทะกับกองหน้าของฝ่ายเชียงใหม่ที่มีกำลังพล 15,000 นาย นำโดยพระยาเชียงแสนเนื่องจากเห็นว่ากำลังของฝ่ายตนกับข้าศึกสูสีกันพระราชมนูจึงเข้ารบพุ่งโดยไม่ยอมล่าถอยทำให้สมเด็จพระนเรศวรทรงกริ้วและทรงให้จหมื่นทิพรักษาถือพระราชโองการไปว่าหากพระราชมนูไม่ยอมถอยก็จะให้ประหารเสีย พระราชมนูเมื่อทราบดังนั้นจึงเร่งถอยทัพตามกลศึกและสามารถล่อให้ทัพใหญ่ของฝ่ายเชียงใหม่ล่วงเข้ามาถึงชัยภูมิที่ทัพหลวงของฝ่ายอโยธยาซุ่มอยู่จนทำให้ทัพอโยธยาตีข้าศึกแตกพ่ายไปได้
และทั้งหมดนั้น ก็เป็นเรื่องราวของวัดทับเดื่อ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช และพระราชมนู กันครับ
ผู้เขียน